شرح صفحه 7 قرآن کریم
سرگذشت بنی اسرائیل
شرح صفحه 7 قرآن کریم سورۀ مبارکه بقره آیات ۴۸-۳۸ از مجموعه دروس بر ساحل نور توسط حجت الاسلام سید جواد بهشتی را به صورت فیلم، صوت و متن پیاده شده تقدیم شما مخاطبان قرآنی می نمائیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
به مهمانی قرآن کریم می‌رویم:
سورۀ بقره طولانی‌ترین سورۀ قرآن و اولین سورۀ نازل شده در مدینه است.
سرگذشت آدم و حوا و فرشتگان و ابلیس را خواندیم.
شرح صفحه هفتم قرآن کریم
سورۀ مبارکه بقره
آیات ۴۸-۳۸
آیه ۳۸ :
«قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِیعًا ۖ فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُمْ مِنِّی هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ»
«قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِیعًا» آدم و حوا در یک باغی در مقام والایی جای گرفتند، خداوند به آن‌ها فرمود:
هر چه می‌خواهید از این باغ استفاده کنید، ولی به این درخت نزدیک نشوید!
اما ابلیس آن‌ها را لغزاند و فریب داد، خیلی زود فهمیدند،
توبه هم کردند، توبۀ آن‌ها هم قبول شد،
اما باز گناه اثر وضعی هم دارد و توبۀ آن‌ها باعث نشد به آن باغ برگردند.
ما گفتیم که «اهْبِطُوا مِنْهَا» از آن جایگاه، از آن مقام والا پایین بیایید «جَمِیعًا» همۀ شما؛
«فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُمْ مِنِّی هُدًى» اگر هدایتی از جانب من به شما رسید،
«فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ» هر کسی از هدایت من پیروی کند آرام خواهد بود،
نه ترسی به آن‌ها می‌رسد و نه غصه خواهند خورد.
خداوند فرمود: به این درخت نزدیک نشوید، این هدایت خداوند بود،
اما آدم و حوا این رهنمود خداوند را فراموش کردند.
از این به بعد هم تکرار خواهد شد، ای آدمیان بیدار باشید!
آیه ۳۹ :
«وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا أُولَٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ»
«وَالَّذِینَ کَفَرُوا وَکَذَّبُوا بِآیَاتِنَا» آنان که کافر شدند و انکار کردند آیات ما را،
«أُولَٰئِکَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ» اینان یاران آتش هستند و برای همیشه در آتش خواهند بود.
از اینجا به بعد سرگذشت بنی‌اسرائیل شروع می‌شود.
بعد از قصۀ درس‌آموز آدم و حوا که آن دو مسجود فرشتگان شدند،
خداوند برای آن‌ها کلاس گذاشت، به آن‌ها معارفی را تعلیم داد،
اما فراموش کردند و لغزیدند، پس از آن هم جنگ حق و باطل آغاز شد،
رویارویی جبهۀ حق و جبهۀ باطل آغاز شد تا به یک قطعۀ مهم در تاریخ گذشته رسیدیم و آن قصۀ بنی‌اسرائیل است.
همانطور که اشاره شد، اولین سوره‌ای که در مدینه نازل شد سورۀ مبارکه بقره است.
از صد سال قبل یهودیانی از مناطق حاشیۀ دریای مدیترانه،
از خوش آب و هواترین جای کره زمین به عشق دیدن پیامبر خاتم به مدینه آمده بودند،
خیلی از آن‌ها هم از دنیا رفتند، نسل‌های بعد از ایشان که به دنیا آمدند،
والدین به بچه‌هایشان می‌گفتند:
«عزیزم، قسمت ما نشد که پیغمبر خاتم را ببینیم، اگر شما او را زیارت کردید، از او استقبال کنید».
این آیه‌ها مربوط به اجداد یهودیان ساکن در مدینه است، اما مخاطب آن‌ها بنی‌اسرائیل است.
آیه ۴۰ :
«یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکُمْ وَإِیَّایَ فَارْهَبُونِ»
«یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ» ای فرزندان اسرائیل؛ اسرائیل کیست؟
یکی از نام‌های حضرت یعقوب است.
از دو کلمه ترکیب یافته است:
«إسر» به معنای عبد، «ائیل» به معنای خدا، یعنی ترجمۀ اسرائیل «عبداللّٰه» می‌شود.
پس اسرائیل یکی از نام‌های حضرت یعقوب است.
ای بنی اسرائیل یاد کنید نعمتی را که به شما دادم؛ «وَأَوْفُوا بِعَهْدِی» به عهد من وفا کنید.
زیرا هنگامی که من به شما نعمتی می‌دهم حقی برعهدۀ شما ایجاد می‌شود پس به عهد من وفا کنید؛
«أُوفِ بِعَهْدِکُمْ» من هم به عهدم وفا می‌کنم،
اگر می‌خواهید من همچنان نعمت‌هایم را به روی شما سرازیر کنم شما هم باید سپاس‌گوی نعمت‌های من باشید؛
«وَإِیَّایَ فَارْهَبُونِ» از من بترسید، از مخالفت من بترسید.
آیه ۴۱ :
«وَآمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ وَلَا تَکُونُوا أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ ۖ وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا وَإِیَّایَ فَاتَّقُون»
این آیه معلوم می‌کند که مخاطب این آیات یهودیان زمان پیامبر هستند،
«وَآمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِمَا مَعَکُمْ» و ایمان بیاورید به کتابی که تصدیق کنندۀ کتابی است که نزد شما است؛
نزد یهودیان چه کتابی بود؟
تورات، قرآن، تورات و انجیل را تأیید و تصدیق می‌کند،
اساساً پیامبران، پیامبران قبلی را تأیید می‌کردند و پیامبران بعدی را بشارت می‌دادند.
کتاب‌های آسمانی هرکدام کامل کنندۀ کتاب‌های قبلی هستند،
نه تضعیف کننده و انکار کننده، «مُصَدِّقً» به کتابی که تصدیق کنندۀ تورات است ایمان بیاورید، توراتی که الان دست شما است.
«وَلَا تَکُونُوا أَوَّلَ کَافِرٍ بِهِ» از اولین مخالفان قرآن نباشید؛
از اولین مخالفان پیامبر اسلام نباشید، اگر مشرکان مخالفت می‌کنند نادان و جاهل هستند،
شما اهل کتاب هستید، توقع بیشتری از شما می‌رود.
«وَلَا تَشْتَرُوا بِآیَاتِی ثَمَنًا قَلِیلًا» آیه‌های مرا به مبلغ و بهای کمی نفروشید؛
به دلیل خوش‌گذرانی در دنیا، قدرت‌طلبی در دنیا، نام و شهرت در دنیا، کتمان نکنید.
«وَإِیَّایَ فَاتَّقُون» از مخالفت با من و از سر پیچی با رهنمودهای من بپرهیزید.
آیه ۴۲ :
«وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَکْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»
«وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ» حق را باطل نیامیزید،
«وَتَکْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ» در حالی که می‌دانید، حق را پنهان نکنید، کتمان نکنید؛
کتمان، گناه بسیار بسیار بزرگی است که کیفرش را خواهیم خواند،
شما به خاطر موقعیت خودتان آگاهانه حق را کتمان نکنید.
آیه ۴۳ :
«وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ وَآتُوا الزَّکَاهَ وَارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ»
«وَأَقِیمُوا الصَّلَاهَ» نماز به پا دارید، نماز از مشترکات ادیان است؛
«وَآتُوا الزَّکَاهَ» زکات به پردازید، زکات هم از مشترکات ادیان است،
مخصوص اسلام نیست، مسیحیان و یهودیان هم نماز دارند؛
«وَارْکَعُوا مَعَ الرَّاکِعِینَ» و همراه با رکوع کنندگان رکوع کنید، این را هم فرموده‌اند معنایش «نماز جماعت» است،
اصل در نماز جماعت است، خداپرستان با هم و در کنار هم پروردگارشان را صدا بزنند.
آیه ۴۴ :
«أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»
«أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ» آیا دیگران را به خوبی فرمان می‌دهید و خودتان را فراموش کرده‌اید؟!
یکی از مقدمات و زمینه‌های تأثیر امر به معروف و نهی از منکر، عمل خود کسی است که امر به معروف می‌کند.
وقتی من به کسی می‌گویم بهداشت را رعایت کن
ولی خودم رعایت نمی‌کنم یا وقتی به کسی می‌گویم شب‌زنده‌داری کن ولی خودم در دل شب خوابم،
یا وقتی یک فرد سیگاری به کسی می‌گوید سیگار نکش، این‌ها تأثیر ندارد.
آیا به خوبی دیگران را سفارش می‌کنید و فرمان می‌دهید و خودتان را فراموش کرده‌اید؟!
«وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ» در حالی که شما اهل کتاب هستید، اهل مطالعه هستید، بی‌سواد نیستید.
«أَفَلَا تَعْقِلُونَ» آیا اندیشه نمی‌کنید؟
خداوند به شما عقل داده است، عقل کسی که خودش اهل عمل نباشد و دیگران را فرمان بدهد، نمی‌پسندد.
آیه ۴۵ :
«وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ ۚ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ»
«وَاسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاهِ» و کمک بگیرید از صبر و نماز؛
دو بار این آیه در سورۀ بقره آمده است.
در بحران‌ها، گرفتاری‌ها و مشکلات از ودیعه‌ای-صبر، پایداری، شکیبایی و نماز- که خداوند در نهاد شما قرار داده است کمک بگیرید.
«وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِینَ» نماز سخت و سنگین است مگر بر افراد خاشع، متواضع، فروتن و بنده؛
خاشعین چه کسانی هستند؟
چگونه باید خشوع ایجاد می‌شود که نمازهای ما عاشقانه و با حال باشد؟
شرح صفحه هفتم قرآن کریم
آیه ۴۶ :
«الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ»
«الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو رَبِّهِمْ» خاشعین کسانی هستند که یقین دارند پروردگارشان را دیدار می‌کنند،
«وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» و یقین دارند به سوی خدا بر می‌گردند؛
از آن‌جایی که برای همیشه در این دنیا نخواهند بود پس باید توشه‌ای بیاندوزند.
آیه ۴۷ :
«یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَأَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ»
«یَا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ» یاد کنید نعمت ویژه و با ارزشی را که به شما عنایت کردم؛
آن نعمت چه بود؟ «وَأَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ» من شما را بر جهانیان برتری دادم؛
در جای دیگری از قرآن می‌فرماید:
«مشرق‌ها و مغرب‌های جهان را در اختیار شما قرار دادم، فرمانروای کشوری بزرگ شدید».
شرح صفحه ای قرآن کریم
آیه ۴۸ :
«وَاتَّقُوا یَوْمًا لَا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئًا وَلَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَهٌ وَلَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ»
«وَاتَّقُوا یَوْمًا لَا تَجْزِی نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَیْئًا» حواستان جمع باشد،
مراقب روزی باشید که کسی را به جای کس دیگر مجازات نمی‌کنند؛
«وَلَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَهٌ» وساطت و شفاعت را قبول نمی‌کنند؛
«وَلَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ» بازخرید یا پرداخت غرامت و خسارت را قبول نمی‌کنند؛
«وَلَا هُمْ یُنْصَرُونَ» کمکی در کار نیست.
پایان بخش برنامه این باشد که در این آیه خواندیم شفاعت وجود ندارد!
نکند وهابی‌ها راست می‌گویند؟!
در این موارد باید سراغ همۀ آیات قرآن برویم:
موضوع شفاعت در بعضی از آیات اثبات شده است و در بعضی از آیات شرط و شروط دارد اما در این آیه نفی شده است.
مجموعۀ آیات شفاعت را باید کنار هم بگذاریم و نتیجه‌گیری کنیم
تا روشن شود که شفاعت برای چه کسانی و در چه شرایطی مورد قبول خدا است؟
و برای چه کسانی و در چه شرایطی غیرمقبول است؟
خدانگهدار شما …
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.