شرح صفحه 28 قرآن کریم
روزه، عبادتی برای خودسازی
شرح صفحه 28 قرآن کریم، سوره بقره آیات 182-186 از مجموعه دروس بر ساحل نور توسط حجت الاسلام سید جواد بهشتی را به صورت فیلم، صوت و متن پیاده شده تقدیم شما مخاطبان قرآنی می نمائیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
اگر زندگی انسان بر مبنای نسخۀ الهی شکل بگیرد، تا دامنۀ قیامت و بلندای بهشت ادامه پیدا خواهد کرد.
آیۀ آخر صفحۀ قبل دربارۀ وصیت بود و می‌فرماید ما نباید وصیت کسی را که وصیت کرده، تغییر بدهیم. اما هر قانون و قاعده‌ای استثناء هم دارد.
ممکن است کسی به گناه وصیت کرده یا به سبب وصیت او اختلافاتی پیش بیاید و یا وصیتی خلاف قانون کرده است،
مثلاً فردی بیش از یک سوم دارایی خود را وصیت کرده است -در قانون آمده که شخص تا یک سوم دارایی خود را می‌تواند وصیت کند
در چنین مواردی اگر کسی که مسئول اجرای وصیت است تغییری در آن بدهد، ایرادی ندارد.
صفحۀ ۲۸
سورۀ مبارکه بقره
آیات ۱۸۶-۱۸۲
آیۀ ۱۸۲ :
«فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ»
«فَمَنْ خَافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا» اگر کسی دلواپس باشد از وصیت کننده‌ای که از روی انحراف یا از روی گناه، یعنی یا اشتباه کرده یا گناه کرده است، «فَأَصْلَحَ بَیْنَهُمْ» اما آن متنِ وصیت‌نامه را اصلاح کرد، «فَلَا إِثْمَ عَلَیْهِ» بر چنین کسی گناهی نیست، «إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» حقیقت این است که پروردگار آمرزندۀ مهربان است.
به آیات روزه و ماه مبارک رمضان می‌رسیم:
آیۀ ۱۸۳ :
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»
«یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا»،امام صادق علیه السلام فرمود:
«وقتی این آهنگ را می‌شنوم که خداوند بندگانش را چقدر احترام آمیز صدا زده لذت می‌برم». هنگامی که امام صادق علیه السلام این آیات را می‌خواندند، لبیک می‌گفتند.
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ» نوشته شد بر شما روزه، واجب شد بر شما روزه. «کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ» همانگونه که بر امت‌های قبل از شما هم واجب بود. «لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»…
فلسفۀ روزه چیست؟ تقوا، خویشتن‌داری، خودکنترلی، مدیریت بر خود.
چه زمانی باید روزه بگیریم؟
آیۀ ۱۸۴ :
«أَیَّامًا مَعْدُودَاتٍ ۚ فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَهٌ طَعَامُ مِسْکِینٍ ۖ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ ۚ وَأَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ ۖ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»
«أَیَّامًا مَعْدُودَاتٍ» روزهای تعریف شده؛ روزه در طول سال و هر ماه نیست، بلکه در دین ما روزهایی تعریف شده و آن ماه رمضان است.
«فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ» اما در این روزهای ماه رمضان کسانی از شما که بیمار یا در سفر بودند، روزهای دیگر سال را روزه بگیرند، اما باید قضای آن را به جا بیاورند.
«وَعَلَى الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ» و برای کسانی که روزه خیلی مشقت دارد،
مانند سالمندان یا بیماران، «فِدْیَهٌ» یک عوضی باید بدهند، به جای آن روزه باید یک عوضی بدهند. آن «عوض» چیست؟
«طَعَامُ مِسْکِینٍ» یک وعدۀ غذا به یک فقیر یا بیچاره‌ای بدهند تا سیر شود.
«فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ» البته اگر کسی بیش از این خیر بدهد برای خودش بهتر است.
«وَأَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»، مسلمان‌ها! از روزه فرار نکنید…، دنبال بهانه نگردید…
چون ماه رمضان که شروع می‌شود آمار افرادی که زخم معده، دردِ دل و بیماری کلیه دارند، زیاد می‌شود!.
مسلمان‌ها این را بدانید:
«أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» روزه خیلی برای شما منفعت دارد.
روزه بگیرید بهتر است، البته اگر مریض هستید، وظیفۀ شما خوردن روزه است
«إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» اگر بدانید روزه‌داری برای شما خوبتر است
آیۀ ۱۸۵ :
«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ ۖ وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ ۗ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ»
«شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ»،
از میان دوازده ماه سال فقط نام یک ماه در قرآن آمده است و آن ماه رمضان است.
ماه رمضان که در آن قرآن نازل شده؛ قرآن چه کتابی است؟
«هُدًى لِلنَّاسِ» هدایتی است برای مردم کرۀ خاکی، «وَبَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ» و دلایل روشنی از هدایت و راهنمایی و از جدایی حق و باطل در قرآن وجود دارد.
کسی که با قرآن مأنوس بشود، خداوند یک قوۀ تشخیصی [***تایتل: فرقان، قوه تشخیص بین حق و باطل] به او می‌دهد که بین حق و باطل را بتواند تشخیص بدهد.
«فرقان» یکی از اسم‌های قرآن هم است.
در قرآن سوره‌ای به نام فرقان داریم.
«فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ» هر کسی در بین شما ماه رمضان را درک کرد، او باید روزه بگیرد، بر او واجب است. فعل امر است.
«وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا» کسی که بیمار بود
«أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ» یا در مسافرت بود
«فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ» روزهای دیگری را در طول سال روزه بگیرد.
این موضوع دو بار در این صفحه آمده است.
معنای آن این است که اینطور نباشد که مریض‌ها روزه بگیرند، آن که مریض است وظیفه اش افطار کردن و روزه خوردن است.
مسافری با پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم به مسافرت رفتند، پیامبر روزه‌اش را خورده است ولی این آقا کاسۀ داغتر از آش شده و می‌گوید:
«نه، من چند ساعت دیگر افطار می‌کنم»! نه! ما باید تابع شریعت باشیم…
«یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ» خداوند برای شما آسانی می‌خواهد،
«وَلَا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ» سختی برای شما نمی‌خواهد، اگر هم حکمی به نام روزه وجود دارد، در کنار آن سختی منافع زیادی وجود دارد،
«إن مَعَ العُسرِ یُسرا» با سختی، آسانی همراه است-،
«وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّهَ» اینکه گفتیم هر که در ماه رمضان روزه نگرفته در غیر ماه رمضان روزه بگیرد، برای آن است که آن سی روز و آن یک ماه باید کامل شود.
«وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاکُمْ» به قدردانی هدایتی که خداوند دربارۀ شما کرد، پیامبر فرستاد، کتاب فرستاد، خدا را بزرگ بدارید.
«وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ» و امید است که تشکر کنید.
آیۀ ۱۸۶ :
«وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ»
«وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ»…
شخصیت بزرگ جهان اسلام علامه طباطبایی، مفسّر بزرگ قرآن می‌فرماید این آیه «ألطفُ ایه فی القُرآن» لطیفترین آیۀ قرآن این آیه است. خداوند هفت بار فرموده: خودم، خودم، خودم، خودم ….
این آیه را بخوانیم:
این نشان می‌دهد این آیه را زیاد باید بخوانیم و زمزمه کنیم، در خلوت‌هایمان با خدا در میان بگذاریم.
«وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی» این پیامبر اگر بندگانم از من پرسش کردند، «فَإِنِّی قَرِیبٌ» من نزدیک هستم، «أُجِیبُ» جواب می‌دهم،
کسی مرا صدا بزند جواب می‌دهم، از من چیزی بخواهد پاسخ می‌دهم.
« أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ » دعای دعا کننده را جواب می‌دهم،
«إِذَا دَعَانِ» به شرطی که مرا صدا بزند،
«فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی» در مقابل هم بندگان من هم باید جوابم را بدهند،
«وَلْیُؤْمِنُوا بِی» باید مرا باور کنند، «لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ» امید است که رشد یابند.
از خداوند می‌خواهیم که شیرینی آیات کتاب خود را به ما بچشاند.
خدانگهدار شما…
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.