شرح صفحه 33 قرآن کریم
فلسفه بعثت پیامبران
شرح صفحه 33 قرآن کریم، سوره بقره آیات 215-211 از مجموعه دروس بر ساحل نور توسط حجت الاسلام سید جواد بهشتی را به صورت فیلم، صوت و متن پیاده شده تقدیم شما مخاطبان قرآنی می نمائیم.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ
به مهمانی خدای کریم می‌رویم…
قرآن کریم
صفحۀ ۳۳
سورۀ مبارکه بقره
آیات ۲۱۵-۲۱۱
آیه ۲۱۱ :
«سَلْ بَنِی إِسْرَائِیلَ کَمْ آتَیْنَاهُمْ مِنْ آیَهٍ بَیِّنَهٍ ۗ وَمَنْ یُبَدِّلْ نِعْمَهَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ»
می‌فرماید «سَلْ بَنِی إِسْرَائِیلَ» ای پیامبر از بنی‌اسرائیل بپرس،
«کَمْ آتَیْنَاهُمْ مِنْ آیَهٍ بَیِّنَهٍ» چقدر از نشانه‌های روشن را برای آن‌ها فرستادیم،
«وَمَنْ یُبَدِّلْ نِعْمَهَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ» و هرکس تغییر بدهد نعمت‌های خدا را پس از آن‌که به سراغشان آمد،
«فَإِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ» باید بداند که عقاب خدا خیلی سخت است.
بنی‌اسرائیل قدرناشناسی کردند. به جای اینکه از حضرت هارون تبعیت کنند،
دنبال سامری رفتند. به جای اینکه شکرگزار انقلاب باشند،
ناسپاسی کردند. به جای خداپرستی، دنبال گوساله پرستی رفتند.
نعمت خدا را تبدیل کردند.
آیۀ ۲۱۲ :
«زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا وَیَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا ۘ وَالَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ ۗ وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ»
«زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا» بعضی از کافران ثروتمند،
مسلمان‌هایی که در مسجد می‌آمدند و مانند بلال حبشی و عمار یاسر فقیر بودند را مسخره می‌کردند،
گفته‌اند این آیه در مورد چنین کسانی نازل شده است.
«زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا» زینت داده‌شد برای کافران این زندگی و زرق و برق دنیایی،
«وَیَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِینَ آمَنُوا» و مسخره می‌کنند مؤمنان فقیر را،
در حالی‌که «وَالَّذِینَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ» متّقین روز قیامت برتر از آن‌ها خواهند بود.
اینان نباید فقط دنیا را در نظر بگیرند. ما جهانی بزرگتر، شیرین‌تر و واقعی‌تر در پیش داریم.
«وَاللَّهُ یَرْزُقُ مَنْ یَشَاءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ» و خداوند هرکه را بخواهد بی‌حساب روزی می‌دهد.
آیۀ ۲۱۳ :
«کَانَ النَّاسُ أُمَّهً وَاحِدَهً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ ۚ وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ ۖ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ ۗ وَاللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ»
«کَانَ النَّاسُ أُمَّهً وَاحِدَهً» در آغاز خلقت، مردم در یک جامعۀ یکدست بودند. جمعیت کم بود، منافع وجود داشت، هوس‌ها کم بود.
هنوز پیچیدگی پیش نیامده بود، تا آرام آرام جامعه شکل گرفت، جمعیت زیاد شد، تضاد منافع پیش آمد.
این دفعه «فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِیِّینَ» خداوند فرستاد پیامبران را، «مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ» بشارت‌دهندگان و ترسانندگان.
پیامبران برای تشویق مردم آن‌ها را بشارت می‌دادند و برای جلوگیری و بازدارندگی، آن‌ها را انذار می‌کردند.
«وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ» همراه پیامبران، خداوند نازل فرمود کتاب را با هدف،
«لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ» تا مردم مسائلی را که در آن اختلاف دارند،
بر اساس کتاب خدا حل کنند. اما باز همچنان اختلاف بود.
یک اختلافی که در آغاز وجود داشت یک اختلاف جاهلانه بود ولی اختلافی که پس از آمدن پیامبران به وجود آمد،
از روی آگاهی و به خاطر رسیدن به مقاصد، قدرت و ثروت بود. پس دو نوع اختلاف بوده‌است.
شرح صفحه ۳۳
ادامه…
«وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ» در کتاب و در قانون خدا اختلاف نکردند،
«إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ» مگر کسانی که کتاب به آن‌ها داده شده بود،
جاهل و ناآگاه نبودند، ولی باز هم اختلاف داشتند.
«مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ» بعد از آن که دلایل روشن برایشان آمده بود، می‌دانستند حق چیست،
«بَغْیًا» -«بَغْی» یعنی انحراف آگاهانه- آگاهانه خودشان را به انحراف کشاندند،
«بَغْیًا بَیْنَهُمْ» به خاطر انحراف بینشان،
«فَهَدَى اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا» در این بین خداوند «آمَنُوا»ها یعنی مؤمنان را هدایت فرمود،
«لِمَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ» در مواردی که اختلاف بود بین مردم،
«آمَنُوا» را خداوند هدایت فرمود به فرمان خود، به اذن خود،
«وَاللَّهُ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ» و خداوند هدایت می‌فرماید هر که را بخواهد به راه مستقیم.
«بخواهد»های خدا با «بخواهد»های ما فرق دارد. مشیت خدا بر اساس علم و حکمت است.
آیۀ ۲۱۴ :
«أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ وَلَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ ۖ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ»
«أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ»، کلمۀ «حَسِبَ» در قرآن یعنی فکر غلط،
«حَسِبَ، یَحْسَبُ، تحْسَبَنَّ، یَحْسَبَنَّ» این واژه‌ها در قرآن یعنی دید غلط، فکر غلط. یکی از آن موارد، این آیه است.
این فکر غلط است. «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّهَ» آیا خیال می‌کنید به بهشت وارد می‌شوید بدون سختی؟!
«وَلَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ» و به شما نمی‌رسد حوادث و مشکلاتی که به امت‌های قبل از شما رسید؟!
«مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ» به آن‌ها رسید مشکلات، دشواری‌ها، فقر و نداری، بیماری، «وَزُلْزِلُوا» متزلزل شدند،
«حَتَّىٰ یَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ» تا به آنجا رسید که پیامبر و مؤمنان همراه پیامبر گفتند: «مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ» پس کِی نصرت خدا می‌رسد؟
حرفشان از روی اعتراض و از روی شک و تردید به نصرت خدا نبود، بلکه از روی التماس بود،
«مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ»، دلیل آن هم این بود که بلافاصله بشارت خدا آمده است.
«أَلَا» همه بدانند، «إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ» نصرت خدا نزدیک است.
بعضی گفته‌اند این آیه در جنگ خندق -یا احزاب- که دشوارترین جنگ در زمان پیامبر بوده، نازل شده است.
وقتی تشنگی و مشکلات مسلمان‌ها به اوج رسید، بالاخره این بشارت نازل شد که: خداوند نصرتش را می‌فرستد.
شرح صفحه ۳۳ قرآن
آیۀ ۲۱۵ :
«یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوَالِدَیْنِ وَالْأَقْرَبِینَ وَالْیَتَامَىٰ وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ»
«یَسْأَلُونَکَ مَاذَا یُنْفِقُونَ» ای پیامبر! از تو می پرسند چه چیزی را انفاق کنند؟
«قُلْ» تو در جواب بگو «مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ» به جای «چه چیزی» اینگونه فکر بکنید:
آنچه از خیر انفاق می‌کنید به «چه کسی» باشد، این خیلی مهمتر است.
اولویت‌ها را در نظر بگیرید.
«قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ» بگو آنچه از خیر انفاق می‌کنید «فَلِلْوَالِدَیْنِ» اول به پدر و مادر،
«وَالْأَقْرَبِینَ» بعد به خویشاوندان، «وَالْیَتَامَى» یتیمان، «وَالْمَسَاکِینِ» بیچارگان، «وَابْنِ السَّبِیلِ» درماندگان در جاده‌ها،
«وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِیمٌ» و این را بدانید از خیر هر اندازه هم انجام بدهید خدا آگاه است، خدا می‌داند.
قرآن کریم در موارد مختلف در مسئلۀ انفاق -در صفحات بعد هم خواهیم خواند- اولویت تعیین کرده است.
بسیاری از مردم کمک می‌کنند اما با وجود اینکه پدر و مادر، خواهر، برادر و فامیل فقیر دارند، ولی به دیگران کمک می‌کند.
حدیث داریم که «وَ لَا صَدَقَهَ وَ ذُو رَحِمٍ مُحْتَاج»، یعنی این صدقه قبول نیست در حالی‌که شما خویشاوند محتاج دارید.
از خداوند می‌خواهیم شیرینی آیات کتاب خود را به ما بچشاند ان‌شاءالله…
خدانگهدار شما…
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.